بی‌توجهی بانک مرکزی به کمبود منابع مالی در بانک‌ها

به گزارش رصد تجارت و به نقل از تجارت نیوز، جدیدترین آمارهای بانک مرکزی از بازار باز و بازار بین بانکی که تحت عنوان «گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی» منتشر می‌شود، حاکی از آن است که در بیست و پنجمین حراج بازار باز سال جاری که روز 14 مهرماه برگزار شد، بانک‌ها رقم ثبت سفارش‌های ریپو به منظور جذب نقدینگی از بانک مرکزی را افزایش دادند و رکورد تازه‌ای را در زمینه ارسال سفارش ریپو به ثبت رساندند.

این در حالی است که بانک مرکزی همچون هفته‌های گذشته به افزایش نیاز بانک‌ها به منابع مالی بی‌توجه بود و نه تنها رقم سفارش‌های پذیرفته شده را افزایش نداد، بلکه تزریق پول در این بازار را محدودتر از قبل کرد.

به این ترتیب به نظر می‌رسد که بانک‌ها همچنان با عطش شدید نقدینگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند اما بانک مرکزی حاضر نیست از سیاست‌های انقباضی خود کوتاه بیاید.

بازار باز چیست؟

بازار باز یکی از ابزارهای سیاست‌گذاری پولی در اقتصاد است که در آن بانک مرکزی با اتخاذ رویکرد توافق بازخرید (ریپو)، نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها را تامین می‌کند. سازوکار بازار باز و توافق بازخرید به نحوی است که بانک‌ها با فروش اوراق در اختیار خود به بانک مرکزی، نقدینگی مورد نیاز را تامین و در سررسیدی که از قبل تعیین می‌شود، اوراق فروخته‌شده را با نرخ سود مشخصی از بانک مرکزی بازخرید می‌کنند و بدهی خود را به این بانک می‌پردازند.

گفتنی است که نرخ معامله بانک‌ها و بانک مرکزی در این بازار نرخ توافق بازخرید و دوره سررسید آن، مدت توافق بازخرید نامیده می‌شوند.

ثبت 491 هزار میلیارد تومان سفارش ریپو در بازار باز

بیست و پنجمین حراج بازار باز سال 1404 در تاریخ 14 مهرماه برگزار شد و تعداد مشارکت‌کنندگان در آن به 22 بانک و موسسه اعتباری رسید. به علاوه، مدت توافق بازخرید در این حراج هفت روزه باقی ماند و حداقل نرخ توافق بازخرید در سطح 23 درصد تثبیت شد.

بانک‌ها در حراج مذکور، بیش از 491 هزار میلیارد تومان سفارش ریپو در بازار باز ثبت کردند؛ رقمی که با رشد 15 هزار میلیارد تومانی در مقایسه با هفته گذشته، بار دیگر رکورد بیشترین سفارش ارسالی در تاریخ عملیات بازار باز بانک مرکزی را شکست.

 تزریق پول بانک مرکزی در بازار باز به کمترین رقم در یک سال اخیر رسید

بانک مرکزی که در چهار هفته گذشته نسبت به افزایش سفارش‌های ارسالی بانک‌ها در بازار باز بی‌تفاوت بود و رقم تزریق پول در این بازار را افزایش نداد، در حراج هفته جاری نیز به این روند ادامه داد. به این ترتیب، رقم سفارش‌های پذیرفته شده در بازار باز 14 مهرماه، با کاهش 20 هزار میلیارد تومانی در مقایسه با هفته گذشته به 215 هزار میلیارد تومان رسید که کمترین رقم در یک سال اخیر محسوب می‌شود.

همچنین نسبت سفارش‌های پذیرفته شده به کل سفارش‌های ارسالی در بازار باز این هفته معادل 73.7 درصد بود که کمترین رقم از مهرماه سال گذشته به این سو به حساب می‌آید.

به علاوه در این هفته بیش از 236 هزار میلیارد تومان از ریپوهای هفته گذشته سررسید شد و بانک‌ها با بازخرید اوراق خود، بدهی‌شان به بانک مرکزی را تسویه کردند.

جهش 31 هزار میلیارد تومانی اعتبارگیری قاعده‌مند بانک‌ها از بانک مرکزی

بانک مرکزی در بخش دیگری از گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی، آمارهای مربوط به اعتبارگیری قاعده‌مند بانک‌ها در بازار شبانه را مورد بررسی قرار داده است. استقراض از بازار بین بانکی یا شبانه، یکی دیگر از روش‌های تامین مالی کوتاه‌مدت بانک‌هاست که طی آن، بانک‌ها برای تسویه حساب‌های خود در پایان روز، با نرخ سقف دالان نرخ سود یعنی 24 درصد، از یکدیگر استقراض می‌کنند. با وجود این، بانک مرکزی نیز در شرایطی به منظور اعمال سیاست‌های خود و تامین نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها در این بازار مداخله کرده و بخشی از نیاز بانک‌ها را از طریق اعتباردهی قاعده‌مند به آنها تامین می‌کند.

بر اساس جدیدترین گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی، در هفت روز منتهی به 14 مهرماه 1404 بانک‌ها در مجموع 79.7 هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی اعتبار دریافت کردند که این رقم صعود چشمگیر31 هزار میلیارد تومانی را نسبت به هفته گذشته تجربه کرد و حاکی از آن است که بانک‌ها برای گذر از تنگنای نقدینگی، به ناچار بخشی از نیاز خود به وجوه نقد را از طریق بازار شبانه تامین کردند.